Fotografie: Fred Ernst

#ASK Guinevere Ras

Voor de rubriek #ASK stellen we een aantal vragen aan een boeiend persoon die actief is op het gebied van kunst, design & architectuur in Rotterdam. Deze week is dat Guinevere Ras: curator bij het Nederlands Fotomuseum en specialist meerstemmigheid. Ze is gespecialiseerd in het faciliteren van inclusie door middel van meerstemmigheid. Om dit te bewerkstelligen zet ze zich actief in om stereotypen te doorbreken door de representatie en actieve participatie van gemarginaliseerde groepen in de museumruimte te verbeteren.

In de onlangs geopende Eregalerij van de Nederlandse fotografie vertellen honderd iconische foto’s het verhaal van fotografie in Nederland, vanaf 1842 tot nu. Een ambitieus project waarvoor ongetwijfeld verschillende darlings gesneuveld zijn. Van welk verhaal vond je het extra belangrijk dat het verteld wordt?
Ieder icoon staat op zichzelf, maar samen vertelt deze selectie het verhaal van de ontwikkeling van de fotografie. Een belangrijke ontwikkeling daarin vind ik de emancipatie van de diaspora en andere gemarginaliseerde groepen in onze samenleving. Dat zij het heft in eigen handen neemt om de negatieve koloniale beeldvorming te kantelen. Van de vroeg-antropologische foto’s in de 19e eeuw tot aan de stereotyperende journalistieke foto’s van vandaag de dag. Het documenteren van ‘de ander’ is een belangrijk en veelvoorkomende thema in de fotografie. Vanuit de westerse lens en kaders bezochten wetenschappers voormalige koloniën. Zij portretteerde hen o.a. als onderdanig, als een wetenschappelijk specimen, wild en als bezit. Ik vond het vooral belangrijk dat we de wetenschappelijke foto’s in context tonen, maar dan wel met de moeilijke opgave om negatieve beeldvorming zo min mogelijk te herhalen. De nieuwe generatie ‘beeldkantelaars’ moeten hierbij voldoende ruimte krijgen om het andere (missende, genegeerde, verzwegen) perspectief te tonen vanuit hun eigen belevingswereld.

Wat maakt de Nederlandse fotografie(geschiedenis) uniek ten opzichte van die van andere landen?
In grote lijnen heeft de Nederlandse fotografie, internationaal gezien, gelijkwaardige ontwikkelingen doorgemaakt. Enkele thema’s komen in Nederland wel meer naar voren: engagement, documentair, landschap versus stad, de relatie tussen fotografie en kunst, het fotoboek en het fotograferen van ‘de ander’. Fotografie gaat natuurlijk ook erg om wat men belangrijk vindt om vast te leggen. Dus bepaalde nationale historische momenten zal je minder gauw tegenkomen in de collecties buiten Nederland.

Welke beelden/verhalen die te zien zijn in de Eregalerij zullen mensen het meest verrassen denk je?
Dat zal voor iedereen anders zijn. De ervaren fotografie liefhebber kan verrast worden door minder bekende fotografen zoals Fred Fischer. Tijdens de verschillende rondleidingen merk ik ook dat mensen met een Curaçaose achtergrond enorm verrast zijn door de foto van de Handelskade in Curaçao van Robert Soublette. Het is een bijzondere foto waar enorm veel gebeurt. Handelswaar wordt ingeladen. Tussen de vele werkende mannen met hoeden, spot je op de kade ook enkele vrouwen die een gesprek aanknopen. Zij dragen lange jurken in lichte kleuren en ‘lensu’s (hoofddoeken). Links in beeld duiken drie hoofden uit het raam, aan de silhouetten te zien, twee mannen met hoeden op en een vrouw met een ‘lensu’. Het geeft een realistische maar subjectieve sfeer van hoe het in die tijd was, in tegenstelling tot de vele foto’s waar men keurig in formatie moest staan voor de opdrachtgever. Het is en blijft een momentopname. Ondanks dat slavernij 22 jaar, voordat deze foto werd genomen, werd afgeschaft, laat de bedrijvigheid het economische belang van het eiland zien.

Waar kijk je het meest naar uit tijdens de komende Rotterdam Art Week?
Ik kijk ieder jaar weer uit naar ‘Prospects’ in de Van Nelle Fabriek tijdens Art Rotterdam. Het is een fijne manier om het werk van de kunstenaars, die een Werkbijdrage Jong Talent van het Mondriaan Fonds hebben ontvangen, samen in één ruimte te zien. Het is ieder jaar weer een grote verzameling van unieke werken die mij ook weer inspireren, niet alleen in mijn werk, maar juist ook als mens. Ik vind dat mooi dat kunst dat kan doen.